to Amaryllidacae J.St.-Hil. nom. cons., podrodzina Amaryllidoideae Burnett.
Poniższe informacje są oparte na klasyfikacjach wcześniejszych,
spotykanych nadal w literaturze przedmiotu.
Rodzina amarylkowatych (Amaryllidaceae) należy do klasy roślin jednoliściennych (Liliopsida = Monocotyledones). (więcej...) Wg Szweykowskich (A. Szweykowska, J. Szweykowski, Botanika, tom drugi. Systematyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993) amarylkowate należą do odrębnego rzędu amarylkowców (Amaryllidales), w podklasie liliowych (Liliidae), obok rodzin agawowatych (Agavaceae) i czosnkowatych (Alliaceae). W najnowszych systematykach filogenetycznych (np. na stronie internetowej http://www.amaryllidaceae.org) amarylkowate są najbliżej spokrewnione z agapantowatymi (Agapanthaceae), nieco dalej z czosnkowatymi i parą rodzin Themidaceae i Hyacinthaceae (hiacyntowate).
W klasyfikacjach filogenetycznych, tzw. AGPII (Angiosperm Phylogeny Group) ( http://www.blackwell-synergy.com/links/doi/10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x/abs) amarylkowate powinny być włączone do rodziny Alliaceae (wraz z agapantowymi tworzą takson niższego szczebla niż czosnkowate - patrz diagram wyżej; istnieje też propozycja nazwania tej "zbiorczej" rodziny jako Amaryllidaceae - były już takie wcześniejsze klasyfikacje). Inni autorzy (http://www.bulbsociety.org/meerow/IBS_new_phylogeny.htm) utrzymują odrębną rodzinę Amaryllidaceae, w rzędzie Asparagales, motywując to, m. in. specyficzną chemią alkaloidów wytwarzanych przez te rośliny. Bulwy i inne części amarylkowatych zawierają liczne, specyficzne, toksyczne alkaloidy, np. likorynę (narcyzynę), acetylokaraninę, karaninę, krinaminę, bufaninę, brunswiginę, brunswininę, kliwiainę, hemantydynę, hemantaminę, galantaminę, narcypoetynę, leukoinę, leukocytynę, homolikorynę, tacetynę, niwalidynę itd., glikozyd scillainę (scilitoksynę) oraz hemolityczne saponiny. Wszystkie amarylkowate są toksyczne. Warto jednak zauważyć, że w ostatnich latach galantamina znalazła zastosowanie w farmacji - w leczeniu m. in. choroby Alzheimera.
( http://www.museums.org.za/bio/plants/poisonous/amaryllidaceae.htm, także: J. Mowszowicz, Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1982; informacje o biosyntezie niektórych związków tej grupy podaje J. Kączkowski, Biochemia roślin, tom 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985)
Poniżej przedstawiono geograficzne rozmieszczenie poszczególnych plemion i rodzajów amarylkowatych.
Afryka subsaharyjska |
Australia / Malezja |
Ameryka Północna i Południowa |
|
Amaryllideae |
Calostemmateae |
klad Hippeastrum |
Tetraploidalny klad andyjski |
Amaryllis |
Calostemma |
Hippeastreae |
Eustephieae |
Boophone |
Proiphys |
Hippeastrum |
Eustephia |
Crossyne |
Eithea |
Hieronymiella |
|
Nerine |
Eurazja |
Rhodophiala |
Chlidanthus |
Brunsvigia |
Phycella |
||
Namaquanula |
Azja Centr. i Wsch. |
Traubia |
Stenomesseae |
Hessea |
Lycorideae |
Placea |
Stenomesson |
Strumaria |
Lycoris |
Zephyranthes |
Phaedranassa |
Crinum* |
Ungernia |
Habranthus |
Eucrosia |
Ammocharis |
Region śródziemnomorski |
Sprekelia |
Mathieua (rodz. wymarły) |
Cybistetes |
Galantheae |
x Hippeastrelia |
Rauhia |
x Amarcrinum |
Galanthus |
||
x Amarine |
Leucojum |
Griffineae |
Eucharideae |
|
Acis |
Griffinia |
Eucharis |
Haemantheae |
Hannonia |
Worsleya |
Caliphruria |
Haemanthus |
Lapiedra |
Urceolina |
|
Scadoxus* |
Vagaria |
Plagiolirion |
|
Clivia |
Pancratieae |
||
Cryptostephanus |
Pancratium* |
Clinantheae |
|
Gethyllis |
Clinanthus |
||
Apodolirion |
Narcisseae |
Pamianthe |
|
Cyrtantheae |
Narcissus |
Paramongaia |
|
Cyrtanthus |
Sternbergia |
||
Hymenocallideae |
|||
Hymenocallis* |
|||
Ismene |
|||
Leptochiton |
|||
|
* - rodzaje, których siedliska wykraczają poza typowy region |
|||
Amarylkowate